محمدرضا یوسفی می نویسد: فیروزآبادی در قاموس اللغه و سیوطی در تفسیر مختصر خود نقل می کند که شیرینی نزد حضرت علی(ع) به مناسبت جشن نوروز بردند. حضرت فرمودند «نوروزا لنا کل یوم» و به تعبیر فارسی هر روزمان نوروز باد.
به گزارش «مبلغ» – یادداشت محمدرضا یوسفی در مورد سنت های ملی را به مناسبت ایام عید نوروز در ادامه می خوانید:
کشورهای دارای تاریخ کهن، علاوه بر سنت های مذهبی دارای سنت های ملی، آداب و رسومی هستند که ریشه در فرهنگ دیرینهشان دارد. ملت ایران صاحب یکی از اصیلترین سنتهای ملی و با شکوه ترین آنهاست. اصالت و عمق این فرهنگ به گونه ای بوده که در دوران پسا اسلامی نیز شکوه خود را حفظ کرد. در برداشتن مفاهیم اخلاقی، انسانی و برخورداری از بُعد نیایشی از علل پایداری این سنتها بوده است. از جملۀ این سنتها، جشنهایی مانند مهرگان، سده، چهارشنبهسوری و نوروز است که ایرانیان به مناسبتهای گوناگون در طول سال برپا میکردهاند. جشن در اصل به معنای نیایش و همچنین مجلس شادی و نشاط بوده است.
“]
نوروز یکی از جشن های شادی و ستایش الهی است که به جمشید، پادشاه اسطورهای ایران، منسوب است که به تدریج به بزرگترین جشن ملی ایران بدل شده است. شاید این جشن در ابتدا جشن شاهان بوده، اما از آنجا که در بهار و زنده شدن دوباره طبیعت بوده و یادآور شور و طراوت زندگی است به مرور زمان به یک سنت همگانی تبدیل شد.
وقتی دین وارد جوامعی می شود، آن جوامع اعتقادات ویژه و سنن و آداب و رسومی دارند. برخی از این اعتقادات و سنن مانند اعتقاد به تثلیث در مسیحیت و یا بت پرستی در تضاد آشکار با تعالیم دینی هستند و در نتیجه به زودی کنار گذارده می شوند. برخی اعتقادات در تعارض آشکار با تعالیم دینی نبوده و می توان با تفسیرهایی از دین سازگاری داد. برخی سنتهای ملی نیز به دلیل داشتن ابعاد انسانی، اخلاقی و نیایشی نه تنها از سوی دین رد نمی شود که مورد تاکید نیز قرار می گیرند.
نوروز در ایران دورۀ اسلامی نیز به عنوان جشنی ملی و سنتی تداوم یافته و توسط بزرگان دینی نیز تایید و رنگ مذهبی نیز به خود گرفته، تا امروز که باشکوه و جلال به ما رسیده است. فیروزآبادی در قاموس اللغه و سیوطی در تفسیر مختصر خود نقل می کند که شیرینی نزد حضرت علی(ع) به مناسبت جشن نوروز بردند. حضرت فرمودند « نوروزا لنا کل یوم» و به تعبیر فارسی هر روزمان نوروز باد. نوروز نماد شادی و ستایش خداوند برای شور زندگی و حیات دوباره طبیعت بود. در روایتی دیگر است که امام صادق خطاب به معلی بن خنیس، ضمن بزرگداشت نوروز و مقدس شمردن آن، توصیه هایی کرده است.
علامه مجلسی در کتاب «زادالمعاد» نقل می کند که روایت شده در وقت تحویل سال این دعا را بسیار بخوانید: «یا مقلبالقلوب والابصار یا مدبر اللیل والنهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال». به دلیل جایگاه علامه مجلسی، این دعا به عنوان دعای تحویل سال در دوره صفویه مرسوم و معمول شد.
جشن سده هم همین وضع را دارد. جشن سده با ماجرای پیروزی فریدون بر ضحاک پیوند داشته و نماد مبارزه و دشمنی با ظلم و ستم است. چنانچه در فرهنگ دهخدا آمده است، چهارشنبه سوری نیز نماد طلب آمرزش برای خود و مردگان بوده است که ریشه در ایران باستان دارد. در ایران امروز، در آخرین چهارشنبۀ سال، آتشی برافروخته شده و شوری به پا می شود و در آخرین پنج شنبه سال برای طلب آمرزش گذشتگان، بر سر مزار نزدیکان می روند و برای آنان خیرات می کنند.
طبیعی است این سنن کهن در طول زمان ممکن است دچار انحراف هایی شوند چنانچه این وضعیت برای برخی از سنن اسلامی نیز رخ داده است و البته راه آن، تقابل با اصل این سنتها نیست بلکه اصلاح و زدودن خرافه ها و انحرافات از آنان است تا کارکردهای تاریخی خود را داشته و به هویت بخشی ایرانیان و تقویت عِرق ملی ادامه دهند.
در گذشتۀ دور، چهارشنبه سوری در فضای باز و صحرا صورت می گرفت و در چند دهه قبل به صورت مختصر در حیات خانه ها برپا می شد. البته اکنون در مراسم چهارشنبه سوری اعمال خطرناکی صورت می گیرد که در گذشته نبوده است و راه آن نیز مقابله با اصل این مراسم کهن نیست. این مراسم کارکردهای مهم فرهنگی و اجتماعی دارند از این رو نفی آن هیچ توجیهی نداشته و کارکردهای مثبت مانند رشد هویت ملی، افزایش شور و هیجان و شادی را از بین می برد. خوشبختانه چندی است که تدبیر عقلایی می شود و سعی در فراهم کردن مکان مناسبی برای این جشن، شده است. مقابله با سننی که ریشه در فرهنگ اصیل ایرانی دارد و مورد تایید بزرگان دینی هستند، موجب جایگزینی سنتهای غیر اصیل ایرانی خواهد شد. از این رو با فرهنگ سازی مناسب و بازگویی فلسفه های انسانی این سنتها، غنا و محتوای واقعی بایستی به این سنن بازگردانده شود.
منبع: کانال شخصی محمدرضا یوسفی
منبع: خبرگزاری خبرآنلاین